Als je in Nederland aan echte winters denkt, schieten 1963 of 1956 vaak als eerste te binnen. Toch is er nog een winter die minstens zoveel lof verdient: 1985. Die raakt vaak ondergesneeuwd door de legendarische kouperiodes, maar hoort wel degelijk bij de strafste winters uit de tweede helft van de twintigste eeuw. In lijstjes met strenge winters scoort 1985 hoog, en met minima die richting –20 graden gingen, heeft dat seizoen zijn plek tussen de zwaargewichten meer dan verdiend.
Een winter die kalm van start ging
De winter van 1984-1985 trapte af zonder spektakel. December was wisselvallig en gaf weinig reden om een uitzonderlijk koud vervolg te verwachten. In januari draaide het echter om: een stevige ooster voerde ijzig droge lucht aan en zette in één klap een nieuw weertype neer.
8 januari 1985: de omslagnacht
In de nacht van 8 januari viel het kwartje. Een krachtige kou-inval drukte de temperatuur in delen van Zuid-Nederland omlaag tot –19,5 °C. Zo streng was het in jaren niet geweest, en de vorst hield daarna nog dagenlang aan. Bevroren leidingen, spekgladde straten en haperende infrastructuur maakten het dagelijkse leven flink lastiger.
Februari: de koude komt terug
Na de felle start in januari volgde in februari een tweede ronde winterweer. Vooral halverwege de maand kende Eindhoven een opvallende reeks koude dagen. Zeven etmalen op rij was er sprake van strenge vorst—iets wat je tegenwoordig bijna niet meer ziet. Door het aanhoudende vriezen groeide het ijs stevig aan en raakte het hele land in schaatsstemming.
21 februari: abrupt einde aan de kou
Zoals wel vaker in ons land sloeg het weer ineens om. Op 20 februari vroor het in Eindhoven nog ruim tien graden, maar een dag later zakte het kwik nog maar net onder nul. Die bliksemsnelle sprong van strenge vorst naar bijna-dooi liet goed zien hoe grillig deze winter was.
Een Elfstedentocht op het nippertje
Ondanks de opstekende dooi werd de Elfstedentocht op 21 februari toch verreden. Het ijs was verre van ideaal: scheuren, broze stukken en gevaarlijke plekken maakten de tocht zwaar en riskant. Toch wisten opvallend veel schaatsers de finish te halen, waardoor de editie van 1985 een eigen reputatie kreeg. Niet zo meedogenloos als 1963, maar wel uitzonderlijk gezien de omstandigheden.
Waarom 1985 eruit springt
Het was geen onafgebroken diepvrieswinter met een ver onder nul liggend gemiddelde, maar wel een seizoen vol extremen. Bloedkoude minima, een reeks dagen met strenge vorst, een laat verreden Elfstedentocht en forse temperatuurschommelingen gaven 1985 zijn eigen signatuur. In overzichten van zware winters staat 1985 steevast rond plek vier, een positie die door al die uitschieters meer dan terecht is.
Een winter die je bijblijft
Hij is misschien minder beroemd dan 1963, maar de winter van 1985 hoort absoluut thuis tussen de iconische Nederlandse winters. De mix van plotselinge koude-uitbraken, extreme temperaturen, een schaatsklassieker op het nippertje en een lange vorstperiode maakt 1985 tot een seizoen dat je niet snel vergeet.
