Om te voorkomen dat box 3 fors omhoog gaat, heeft de politiek een andere koers gekozen: de rekening komt terecht bij mensen die hun hypotheek grotendeels of helemaal hebben afgelost. Terwijl wonen in Nederland voor veel huishoudens al nauwelijks te betalen is, krijg je als afgeloste eigenaar de komende jaren juist extra belasting op je eigen huis voor je kiezen.
Meer lasten als je je huis hebt afgelost
Heb je weinig of geen hypotheek meer, dan verandert er iets wezenlijks. De bijtelling voor je eigen woning — het fictieve bedrag dat boven op je inkomen komt — gaat zwaarder doorwerken. Wie nog een flinke lening heeft, kan dit meestal wegstrepen met hypotheekrenteaftrek. Maar als je je schuld (grotendeels) hebt afgelost, kan dat niet. Je belastbare inkomen loopt daardoor op, zonder dat je er daadwerkelijk extra inkomsten voor terugkrijgt.
Snellere afbouw van de bescherming
De regeling die deze groep jarenlang ontzag, de Wet Hillen, wordt veel sneller afgebouwd dan eerder voorzien. Vanaf 2026 krimpt het voordeel elk jaar verder, tot er in 2041 niets meer van over is. Heb je bijvoorbeeld een woning van 500.000 euro, dan krijg je volgend jaar al een bijtelling van 1750 euro — en een steeds groter deel daarvan mag je niet meer verrekenen. Wat resteert telt als inkomen mee, en daar betaal je dus belasting over.
Dure woning en laag inkomen: dubbel geraakt
Woon je in een kostbare woning maar heb je een bescheiden inkomen, dan kan dit extra hard binnenkomen. Op duurdere huizen geldt bovendien de zogeheten villataks: boven een WOZ-waarde van 1,33 miljoen geldt een veel hoger forfait. Daardoor lopen de bedragen verder op.
Ondertussen kampen Nederlanders gemiddeld al met hoge woonkosten: dure energie, stijgende gemeentelijke heffingen, verzekeringen en onderhoud. Voor veel huishoudens voelt elke extra heffing dus als weer een tik erbij.
Politieke keuze: minder gedoe dan een box 3-verhoging
De versnelde afbouw moet de schatkist ruim 2,8 miljard euro opleveren. Dat geld wordt gebruikt om een forse belastingverhoging in box 3 — die spaarders en beleggers zou raken — te vermijden. Politiek gezien zou sleutelen aan box 3 veel meer onrust veroorzaken, dus kiest het kabinet voor een route die minder zichtbaar is maar voor een specifieke groep wél pijnlijk uitpakt.
Onvrede en waarschijnlijk meer rechtszaken
De maatregel zorgt nu al voor frustratie bij huiseigenaren die dachten dat aflossen juist zou lonen. Intussen lopen er procedures over zowel de villataks als de afbouw van de Wet Hillen. De verwachting is dat het aantal bezwaren en rechtszaken de komende jaren toeneemt, zeker nu de lasten sneller stijgen.
