Je kent het misschien wel: je staat bij een zelfscankassa met het idee vlot je boodschappen af te rekenen en dan plotseling, net terwijl je wilt afrekenen, wordt je geselecteerd voor een controle. De frustratie is begrijpelijk, vooral als je het gevoel hebt dat het jou wel erg vaak overkomt. Velen schrijven het toe aan slechte karma of pech, maar wat als het geen pure willekeur is? NRC merkte een patroon op dat sommige mensen vaker dan anderen gecontroleerd worden en besloot dit nader te onderzoeken.
De schijnbare willekeur van zelfscancontroles
Winkelketens zoals Jumbo en IKEA beweren dat de steekproeven bij de zelfscan willekeurig zijn. Het personeel krijgt een notificatie op hun scherm dat aangeeft dat er een controle moet plaatsvinden. Doel hiervan is om discriminatie op basis van persoonlijke eigenschappen zoals uiterlijk, geslacht of afkomst te voorkomen. Toch blijkt de werkelijkheid iets gecompliceerder in elkaar te zitten.
Die steekproefmeldingen worden namelijk door computersystemen ingesteld door de winkelketens zelf. Hierdoor kunnen ze eigenlijk hun eigen criteria opstellen voor wanneer een controle nodig is. Het lijkt erop dat deze systemen hebben geleerd dat winkeldieven bepaalde combinaties van producten graag meenemen zonder te betalen. Om die reden staan specifieke productcombinaties zoals koffie met koffiefilters of scheermesjes en scheerschuim vaak geprogrammeerd voor extra controle. Wanneer je dan zo’n combinatieproduct koopt, is de kans dat je ‘de sjaak’ bent aanzienlijk hoger.
Lees verder op de volgende pagina…
