De wolf is terug — en de discussie laait op
Na jaren van afwezigheid duikt de wolf weer op in Nederland, en dat merk je aan de verhitte meningen. Boeren maken zich zorgen om schapen en kalveren, natuurbeschermers willen het dier juist veilig stellen en politici zoeken naar snelle actie. Een oplossing die vaak wordt geopperd is het afschieten van wolven om schade te beperken. Dat klinkt daadkrachtig, maar onderzoek schetst een ander beeld: schieten helpt niet en kan de problemen zelfs vergroten.
Waarom afschot juist tegenwerkt
Wolven leven niet solitair maar als hechte families met duidelijke rollen. De ervaren dieren, meestal het leidende koppel, bepaalt de jacht en houdt de boel bij elkaar. Als zo’n sleuteldier wegvalt, valt de structuur uiteen. Jongere, onervaren wolven missen sturing, gaan zwerven en kiezen sneller voor de makkelijkste prooi die ze vinden — vaak schapen in plaats van herten of zwijnen.
Daarnaast blijkt uit onderzoek dat roedels kunnen uiteenvallen wanneer er op wolven wordt gejaagd. Kleine groepjes of eenzame dieren jagen minder effectief op wild en wijken sneller uit naar vee. Alsof dat nog niet genoeg is, kan afschot de voortplanting juist aanwakkeren: verdwijnen oudere dieren, dan beginnen jongere wolven eerder met fokken. Het netto-effect? Meer wolven in plaats van minder. Studies, onder andere gepubliceerd in Biological Conservation, verbinden afschot zelfs met meer aanvallen op vee; in sommige regio’s nam het aantal incidenten met ongeveer een kwart toe na jachtmaatregelen.
Wat we van de buren kunnen opsteken
In landen waar wolven al langer voorkomen, verschoof de aanpak van bestrijden naar voorkomen. Duitsland en Frankrijk werken al jaren met wolfwerende afrasteringen en kuddebewakingshonden. Die combinatie verkleint de kans op schade aanzienlijk en geldt daar als basisbescherming in wolvengebieden.
Ook België laat zien dat het werkt. Het Wolf Fencing Team Belgium hielp inmiddels bij het plaatsen van meer dan 150 beschermende hekken. Waar die afrasteringen goed zijn aangelegd en onderhouden, zijn aanvallen op vee zeldzaam. De conclusie is helder: preventie werkt beter dan de trekker overhalen.
Vier maatregelen die echt verschil maken
Wolfwerende hekken: Een stevig, elektrisch raster van minimaal 1,20 meter, met meerdere draden op de juiste hoogte, is voor wolven een duidelijke barrière. In Duitse leefgebieden is dit inmiddels de norm, en cijfers laten zien dat je er serieuze schade mee voorkomt — mits het hek strak staat en voldoende spanning heeft.
Kuddebewakingshonden: Rassen zoals de Pyrenese Berghond lopen met de kudde mee, slapen ertussen en zorgen voor geloofwaardige afschrikking. In Frankrijk en Italië bewijzen ze al generaties lang hun waarde. Goed getrainde honden verlagen de risico’s flink, zeker in combinatie met een degelijke afrastering.
Snel kadavers verwijderen: Laat je een dood dier liggen, dan nodig je roofdieren uit. Door karkassen direct weg te halen, voorkom je dat wolven vee gaan zien als makkelijke maaltijd en dus als aantrekkelijke voedselbron.
Licht en geluid: Felle knipperlampen of tijdelijke geluidsprikkels kunnen wolven op afstand houden, bijvoorbeeld rondom nachtkralen. Het werkt het best als je varieert en het combineert met hekken, zodat dieren er niet aan wennen.
Waarom de vraag om afschot toch blijft klinken
Dat er toch vaak om afschieten wordt gevraagd, komt vooral door begrijpelijke frustratie. Als je dieren verliest, wil je meteen resultaat zien. Politiek oogt afschot bovendien simpel en kordaat. Maar de feiten zijn hardnekkig: meestal werkt het averechts en stapelen de problemen zich op de lange termijn op. Daarbij wordt de dreiging vaak overschat. Wolven mijden mensen doorgaans, en aanvallen op mensen in Europa zijn uiterst zeldzaam. Het gaat vooral mis als we niet voorbereid zijn op hun aanwezigheid.
Conclusie: kies voor preventie in plaats van kogels
Afschieten lijkt een snelle fix, maar doet zelden wat je hoopt en kan de schade juist vergroten. Slim voorkomen — goed hekwerk, bewakingshonden, snel kadaverbeheer en waar nodig licht- en geluidsafschrikking — levert aantoonbaar betere resultaten op. Nederland kan veel leren van Duitsland, Frankrijk en België, waar deze aanpak al jaren gangbaar is. Zie de wolf niet als onvermijdelijke bedreiging, maar als een dier waarmee je prima kunt samenleven, zolang je je bedrijf goed beveiligt. Zo bescherm je je vee én blijft de natuur in balans.
