Je ziet het inmiddels overal in het nieuws: jonge actievoerders van Just Stop Oil die in oranje hesjes op de snelweg plaatsnemen, het verkeer lamleggen en roepen dat we moeten stoppen met olie. Ze willen dat er per direct geen nieuwe olie- en gasprojecten meer bijkomen. Klinkt idealistisch, totdat een van de demonstranten met een ongemakkelijke werkelijkheid wordt geconfronteerd.
Een pijnlijk besef
Bij een recente blokkade sprak een voorbijganger een jonge vrouw aan met de vraag: “Weet je waarvan je jas eigenlijk gemaakt is?” Ze keek even verrast. “Van gerecycled spul,” zei ze vol overtuiging. Toen de man uitlegde dat bijna alle kunstvezels – van polyester tot nylon – uit aardolie worden vervaardigd, viel het even stil. Haar regenjas, haar schoenen en zelfs haar bril bleken juist te zijn gemaakt van het materiaal waar ze tegen protesteerde.
Volgens aanwezigen hing er daarna even een ongemakkelijke stilte in de groep. En ja, dat is ook de harde realiteit: onze samenleving draait op olie.
Hoe onmisbaar olie in je dagelijkse leven is
De kernboodschap van Just Stop Oil is duidelijk: stop met het oppompen van fossiele brandstoffen om klimaatverandering af te remmen. Wat veel mensen – ook activisten – vaak over het hoofd zien, is dat olie veel meer is dan alleen benzine of diesel.
Olie vormt de basis voor een enorme reeks alledaagse spullen: kleding, je smartphone, laptop, brillen, medicijnen, tandpasta, plastic verpakkingen, cosmetica en zelfs bepaalde toevoegingen in voedsel. Zonder die grondstof zou de moderne wereld piepend tot stilstand komen.
Zelfs de oranje veiligheidshesjes van de actievoerders zijn van polyester, een kunststofvezel uit aardolie. De spandoeken? Vaak geprint op synthetisch doek. En de telefoons waarmee ze alles filmen zitten vol onderdelen die uit olieproducten voortkomen.
Is dat dan pure hypocrisie?
Je kunt erom gniffelen en “hypocriet” roepen, maar zo simpel is het niet. De eis om te stoppen met olie is eigenlijk een schreeuw om verandering, om een schonere toekomst. Alleen is de slogan te zwart-wit. Helemaal stoppen met olie is nu gewoonweg onmogelijk.
Je schakelt niet van de ene dag op de andere over naar een olievrije samenleving. Onze infrastructuur leunt er te zwaar op. Het gaat niet alleen om wat er in de tank van je auto zit, maar ook om de bouwstenen van de spullen waarmee we onze wereld ingericht hebben.
De echte opdracht: minder en schoner
Wat wél binnen bereik ligt, zeggen energie-experts, is minder gebruiken en schonere productie afdwingen. Dus minder verspilling, minder weggooien en zuiniger omgaan met grondstoffen. En vooral: productieprocessen verbeteren in landen waar nu de meeste milieuschade ontstaat.
In grote delen van de wereld worden plastics, textiel en brandstoffen nog op extreem vervuilende manieren gemaakt. Juist daar is de grootste winst te boeken. “Niet door alles per direct te verbieden, maar door het beter en schoner te organiseren,” aldus een milieuonderzoeker.
Idealisten met een punt, maar geen routekaart
De actievoerders van Just Stop Oil raken dus een kern: we moeten af van onze afhankelijkheid van fossiele energie. Alleen wordt vaak vergeten dat olie veel meer is dan brandstof. Het is de ruggengraat van de moderne samenleving – en die haal je niet in één klap weg.
Zonder betaalbare alternatieven op grote schaal is een totale stop niet haalbaar. De opgave is om verstandiger met olie om te gaan, in plaats van het volledig in de ban te doen.
Wat vind jij?
Heeft Just Stop Oil gelijk met hun harde koers? Of vragen ze iets wat nu simpelweg niet kan omdat we er nog niet zonder kunnen?
De ironie van die demonstrant met haar olie-jas laat vooral zien hoe complex het vraagstuk is. De kraan in één keer dichtdraaien gaat niet, maar we kunnen wel minder verspillen, schoner produceren en eerlijker verdelen.
