Hans, die inmiddels 68 jaar is, heeft zijn levensloop grotendeels gevuld met noeste arbeid, eerst als schrijnwerker en daarna als bouwprojectleider. Voor hem stond werk niet enkel gelijk aan geld verdienen, maar ook aan het opbouwen van een stabiele toekomst. “In mijn tijd hadden we niet veel keuzes,” vertelt Hans.
“Je werkte vijf dagen per week en de dagen waren meestal lang. Je wist waar je aan toe was. Met een vast contract kon ik sparen voor mijn pensioen en hoefde ik me geen zorgen te maken over de rekeningen aan het eind van de maand.”
Nu Hans al een tijdje met pensioen is, ziet hij grote verschuivingen in hoe de jongere generaties werk aanpakken. Zijn kinderen en kleinkinderen hebben vaak kortlopende contracten en missen de zekerheid die hij als normaal beschouwde.
“Ze willen allemaal vrijheid en flexibiliteit,” zegt hij terwijl hij zijn hoofd schudt. “Maar tegelijkertijd verwachten ze dezelfde zekerheden die wij hadden. Dat vind ik soms moeilijk te begrijpen.”
Vroeger was flexwerk nog vrij onbekend. “Als je een baan had, was het vaak voor lange tijd en werkte je aan je toekomst,” legt Hans uit. Hij ziet dat jongeren nu veel waarde hechten aan zelfstandigheid en vrijheid in hun werkkeuze. Ondanks zijn begrip daarvoor, vindt hij dat dit vaak gepaard gaat met een gebrek aan verantwoordelijkheid. “Je kunt niet alleen de leuke kanten willen en de minder leuke negeren.”
Veel jongeren wisselen vaak van baan zonder zich echt ergens te vestigen. “Ze genieten van de vrijheid om hun tijd zelf in te delen, maar denken niet altijd aan de lange termijn gevolgen,” legt Hans uit. “Door steeds van contract te wisselen, missen ze die vaste zekerheid. En als ze horen dat wij pensioen hebben opgebouwd en een huis bezitten, voelt dat soms oneerlijk. Maar dat hebben we te danken aan jarenlang hard werken en offers brengen.”
Het Waardevolle van Plannen voor de Toekomst
Hans heeft zijn hele leven gewerkt aan een goed pensioen en heeft zijn hypotheek afgelost. “Voor mij was er niet echt een optie om flexibel of parttime te werken. Ik had een stabiele baan, hielp de hypotheek af te betalen en zorgde voor een financiële buffer.” Tegenwoordig ziet hij dat jongeren minder geneigd zijn om zich aan zulke verplichtingen te binden, maar toch dezelfde financiële stabiliteit verlangen.
Hans merkt op dat dit verschil ook naar voren komt in hun omgang met geld. “Ze geven vaak de voorkeur aan ervaringen en leuke dingen, wat op zich prima is. Maar als het financieel moeilijker wordt, lijkt het alsof ze verwachten dat alles vanzelf weer goedkomt of dat anderen het oplossen.”
Volgens Hans plaatst dit de samenleving in een uitdagende positie. “We willen dat jongeren flexibel zijn, zonder gebondenheid aan één baan of plek. Maar als er dan grote problemen zoals pensioenvoorzieningen of werkzekerheid opduiken, komt dat als een verrassing. Vrijheid heeft een prijs.”
Het is essentieel, volgens Hans, dat jongeren beseffen wat de gevolgen van hun keuzes zijn. “Mijn vrijheid was misschien beperkt, maar dat was de prijs voor zekerheid. Nu kiezen veel jongeren voor vrijheid en realiseren zich niet altijd dat ze daarvoor wat zekerheid moeten inleveren.”
Hij vindt dat er een nieuw evenwicht moet worden gevonden tussen werk en zekerheid. “Er moet besef komen dat flexibiliteit niet altijd dezelfde voordelen biedt die wij hadden,” zegt Hans. Het is van belang dat mensen verantwoordelijkheid nemen voor hun keuzes en niet alles verwachten van werkgevers of de overheid.
Soms praat Hans met jongeren die teleurgesteld zijn over hun financiële situatie, vooral betreffende pensioenopbouw of de mogelijkheid om een huis te kopen. “Ik begrijp dat dat moeilijk is,” zegt hij, “maar vrijheid betekent ook zelf zorgen voor die zaken.”
In het verleden bouwde je automatisch pensioen op als je lang genoeg voor een werkgever werkte. Nu willen jongeren overal flexibiliteit. Hoewel begrijpelijk, kan men dan niet dezelfde zekerheid verwachten. Hans hoopt dat jongere generaties inzien hoe belangrijk planning is en bereid zijn de nodige offers te brengen zoals hij ooit deed. “Zekerheid kost moeite,” voegt hij toe, “en moet bewust worden opgebouwd, stap voor stap.”
