Zelden was er zoveel te doen over contant betalen als nu. Terwijl in steeds meer winkels “PIN ONLY” op de deur prijkt, bekruipt veel Nederlanders een ongemakkelijk gevoel. Niet omdat je zo verknocht bent aan muntjes en biljetten, maar omdat ons betaalverkeer nog nooit zo leunde op één kwetsbare factor: stroom.
Sinds het kaartje en de telefoon de normale manier van afrekenen zijn, lijkt niemand nog te twijfelen aan de betrouwbaarheid van het digitale systeem. Tot je terugdenkt aan de laatste landelijke pinstoring en ziet hoe broos dat gemak eigenlijk is. Supermarkten die mensen niet konden helpen, tankstations die dichtgingen en klanten met een volle portemonnee die alsnog niets konden kopen. Op zo’n moment is een betaalpas niet meer dan een stuk plastic.
De schijn van digitale zekerheid
Steeds meer Nederlanders realiseren zich dat ons betalingsverkeer draait op een hele keten: internet, modems en routers, pinapparaten, bankplatforms, software-updates, certificaten en natuurlijk elektriciteit. Valt er één schakel uit, dan ligt alles plat. En zulke haperingen zijn geen fictie – ze gebeuren elk jaar.
Toch wordt cash steeds verder naar de rand geduwd. Winkels halen kassalades weg, gemeenten regelen alles digitaal en zelfs marktkooplui swipen liever je telefoon dan dat ze een tientje aannemen. Lekker efficiënt, tot je beseft dat je in een ‘pin-only’-land nergens meer terechtkunt zodra het licht uitgaat.
Cash als vangnet, geen stap terug
Voor een groeiende groep heeft contant betalen niets met oubolligheid te maken, maar met veerkracht. Het is geen nostalgie; het is een back-up die het altijd doet. Muntgeld heeft geen wifi nodig, biljetten crashen niet, en een kassière heeft geen netwerkverbinding nodig om wisselgeld te geven.
In een land dat in rap tempo digitaliseert klinkt dat misschien ouderwets, maar feitelijk is cash het enige betaalmiddel dat niet omvalt bij:
stroomstoringen
internetproblemen
overbelaste bankplatforms
uitval bij betaalproviders
digitale aanvallen
Neem iets eenvoudigs: als je in een rampgebied alleen kunt pinnen, is er geen manier om eten of drinken te kopen zodra de stroom eruit ligt. Een fles water kun je niet ‘de lucht in afrekenen’.
De zwakke plek van een modern land
Nederland loopt voorop met digitaal betalen, maar die voorsprong heeft een prijs: de fysieke infrastructuur verdwijnt sneller dan je doorhebt. Geldautomaten sluiten, banken beperken contante service en winkeliers weigeren biljetten omdat pinnen sneller lijkt.
Maar snelheid is waardeloos zodra het systeem omvalt.
Steeds meer mensen komen met dezelfde vraag:
Hoe blijft een samenleving draaien als betalen alleen kan zolang het licht aan is?
Een gezin dat cash op zak heeft, kan in elk geval nog brood halen bij een bakker met een rekenmachine of iets kopen bij een buur die wat verkoopt. In een pin-only maatschappij staat iedereen meteen vast zodra er iets misgaat.
Vrijheid is ook kunnen betalen zonder stekker
Veel mensen hechten aan contant geld omdat het je autonomie geeft. Geen app afhankelijkheid, geen batterijstress, geen bank die beslist of je aankoop door mag. En geen ongemakkelijke stilte bij de kassa als het netwerk plat ligt en iedereen machteloos staat te wachten.
Contant is niet ouderwets. Het is offline betaalvrijheid.
Het gesprek dat Nederland echt moet voeren
De discussie gaat al lang niet meer over gemak of smaak. Het gaat over weerbaarheid. Over de vraag of we als land kunnen blijven functioneren wanneer systemen haperen. En of betalen een basisrecht is of iets dat alleen werkt zolang software meewerkt.
Voor steeds meer Nederlanders is één ding glashelder:
Als één storing genoeg is om een samenleving lam te leggen, dan is contant betalen geen optie maar pure noodzaak.
