Terwijl auto’s op benzine en diesel stap voor stap uit Amsterdam verdwijnen vanwege klimaat, gezondheid en stikstof, springt één tegenstelling in het oog: elke week komt er ongeveer 900.000 kilo Italiaans restafval binnen en gaat het de oven in in de hoofdstad. Een oud politiek debat blijkt vandaag de dag nog steeds pijnlijk relevant.
Afval uit Rome per trein
De afvalstroom komt voornamelijk uit Rome, een stad die al jaren worstelt met haar afvalverwerking. Omdat lokale oplossingen tekortschieten, wordt het huisvuil per goederentrein door heel Europa vervoerd om in Amsterdam te worden verbrand. Juridisch klopt het allemaal, maar maatschappelijk en ecologisch schuurt het.
Een Kamerlid noemde het destijds beeldend een “Romeinse rookpluim boven Amsterdam”. Die metafoor is, jaren later, nog altijd raak.
Politiek ongemak blijft
Ook binnen de Tweede Kamer der Staten-Generaal klinkt en klonk kritiek. De kernvraag:
hoe leg je uit dat Nederland afval invoert om het te verbranden, terwijl burgers en ondernemers steeds verder aan banden worden gelegd?
Auto’s die op fossiele brandstof rijden mogen de stad niet meer in
De luchtvaart en de landbouw liggen zwaar onder het vergrootglas
Ondertussen draaien de afvalovens op volle toeren
Critici vinden dat dit het vertrouwen in het klimaatbeleid aantast.
Op papier circulair, in de praktijk verbranden
Het officiële beleid is duidelijk: Nederland wil naar een circulaire economie — 50% in 2030, volledig in 2050. Verbranden zou moeten afnemen. In de werkelijkheid gebeurt iets anders. Omdat er meer verbrandingscapaciteit is dan eigen afval, vullen we die ruimte met import.
Het idee daarachter: die extra capaciteit vul je simpelweg met buitenlands afval.
Klimaatwinst of juist schade?
Voorstanders zeggen dat je er energie mee opwekt. Tegenstanders wijzen op:
extra CO₂-uitstoot door het vervoer
grondstoffen die je had kunnen hergebruiken, verdwijnen in de verbrandingsoven
een prikkel om ovens te blijven laten draaien in plaats van ze af te bouwen
En dan de symboliek: treinen met afval rijden de stad in, terwijl de forens zijn auto moet laten staan.
Het importeren en verbranden van Italiaans afval in Amsterdam laat zien hoe tegenstrijdig milieubeleid in de praktijk kan uitpakken. Wat volgens de regels mag en technisch kan, botst steeds vaker met wat je nog aan de samenleving kunt uitleggen.
Zolang afvalovens blijven leunen op buitenlandse aanvoer, blijft de vraag hangen:
wie draait op voor de kosten van de groene stad — en wie plukt de vruchten?
