Formatie op slot: dit zijn de scenario’s die nu op tafel liggen

Voorlopig hoef je niet te rekenen op een nieuw kabinet. Informateur Sybrand Buma meldt dat de formatiegesprekken muurvast zitten. Een klassiek meerderheidskabinet lukt niet, en ook een kleiner team met steun van buiten krijgt in de Tweede Kamer nu geen draagvlak. Morgen schuift hij opnieuw aan bij de grootste partijen om te peilen of er nog iets te redden valt.

Volgens Buma is de afgelopen dagen helder geworden dat geen enkele samenstelling voldoende steun geniet. Een stevig meerderheidsblok komt niet van de grond en een lichtere variant evenmin. Daarom heeft hij de fractievoorzitters van de vijf grootste partijen – behalve de PVV – opnieuw bij elkaar geroepen om te bespreken wat er nog wél mogelijk is. “Uiteindelijk moet er gewoon een kabinet komen,” benadrukt hij.

Voor nu zit de boel potdicht. Een meerderheidsvariant is volgens de informateur onhaalbaar, omdat de VVD onder geen beding met GroenLinks–PvdA wil samenwerken.

Ook een compacte ploeg van D66, CDA en VVD kan je vergeten. GroenLinks–PvdA en JA21 willen daar geen rugdekking aan geven, terwijl Buma die steun juist onmisbaar vindt gezien de grote uitdagingen die een nieuw kabinet te wachten staan.

Centrumrechts biedt geen uitweg

Het door VVD-leider Dilan Yeşilgöz bepleite centrumrechtse plan is volgens Buma ook niet levensvatbaar. De combinatie VVD, D66, CDA en JA21 komt uit op 75 zetels en mist daarmee de meerderheid. Bovendien ziet D66 een samenwerking met JA21 niet zitten, waardoor die route direct vastloopt.

De spanning neemt toe

Morgen spreekt Buma opnieuw met de vijf grootste partijen, al sluit hij niet uit dat de gemoederen oplopen. Jesse Klaver verwijt de VVD nu al “arrogantie van de macht”, wat de sfeer bepaald niet helpt. Toch vindt Buma dat er risico’s nodig zijn, anders blijft de formatie volledig stilstaan.

Na hun overleg met de informateur lieten zowel Rob Jetten (D66) als Henri Bontenbal (CDA) weten dat de formatie extreem ingewikkeld is. Geen van beiden ziet op dit moment een duidelijk pad om de samenwerking weer op gang te krijgen.