Door Bert (80), gepensioneerd en met veel politieke ervaring.
Ik stem al sinds de jaren zestig. Katholieken, liberalen, socialisten en populisten – ik heb ze allemaal voorbij zien komen. Maar na zes decennia vraag ik me af: heeft het ooit écht verschil gemaakt?
Wilders in de regering – wat dan?
Geert Wilders is nu onderdeel van een kabinet. Dat had hij zelf waarschijnlijk ook nooit gedacht. Maar zodra hij actief werd, leek het alsof zijn stem de mond werd gesnoerd. De coalitiepartners sturen hem met een kluitje in het riet. Zijn plannen worden weggefilterd en zijn mening lijkt verdwenen in overleg en onderhandelingen.
Het lijkt op een toneelstuk, net als altijd. Laat hem wat roepen voor de pers, maar in de achterkamertjes nemen anderen de beslissingen.
Nieuwe ministers, dezelfde aanpak
Ik heb menig minister voorbij zien komen. Jonge gezichten met mooie woorden. Maar zodra ze op hun plek zitten, worden ze geconfronteerd met wat ik noem het “ambtenarenapparaat.” Die ervaren ambtenaren zitten er al decennialang. Zij weten precies hoe ze een minister kunnen vertragen, ontwijken of gewoon negeren.
Binnen de kortste keren verandert zo’n nieuwe minister in een vertegenwoordiger van de bestaande orde.
Den Haag is niet de baas – Brussel, de NAVO en anderen wel
Dan is er de vraag of Den Haag nog wel zeggenschap heeft. Landbouwbeleid? Dat wordt in de EU geregeld. Defensie? Door de NAVO. Grensbeleid? Internationaal vastgelegd. De energietransitie? Afgesproken in klimaatakkoorden, vaak van verre landen.
In al die jaren heb ik zelden gezien dat Nederlanders beslissingen namen over deze kwesties. We voeren uit, netjes en gehoorzaam. Zelfstandig? Dat zijn we allang niet meer.
Jaarlijks dezelfde uitdagingen
Ik herinner me nog tijden dat een huis bouwen normaal was. Nu wachten jongeren tien jaar op een woning. De belastingen stijgen, de zorgkosten nemen toe, en wat ooit vanzelfsprekend was, is nu een luxe. Iedere overheid belooft beterschap. Elke nieuwe partij beweert het anders te doen. Maar uiteindelijk blijft alles hetzelfde.
Het lijkt soms alsof de politiek gewoon niet kán of niet wíl veranderen.
Echte verandering komt niet uit een stemhokje
Ik bedoel niet dat stemmen geen betekenis heeft. Maar ik zeg wel: leg de lat niet te hoog. Wil je echte veranderingen zien, dan moet je groter kijken. De manier waarop onze politiek werkt, hoe macht verdeeld is – daar ligt het probleem.
Misschien hebben we wel een nieuwe manier van stemmen nodig. Meer directe inspraak voor burgers. Minder politieke achterkamertjes. Minder bureaucratie. Meer duidelijkheid.
Wat kun je zelf nog doen?
Je mag je machteloos voelen. Dat begrijp ik. Maar we kunnen nog steeds iets doen: kritisch blijven. Met elkaar praten. Je stem gebruiken – niet alleen in het stemhokje, maar ook op straat, in de buurt, in gesprekken. Vraag jezelf: wie neemt de echte beslissingen? En waarom?
Het systeem moet weer voor de mensen werken. Niet alleen voor de bestuurders.
“Ik ben misschien oud, maar niet blind. Ik heb veel beloftes voorbij zien komen en weinig resultaat. En ik zeg het nog eens: het ligt niet aan welke partij je kiest. Het ligt aan het systeem waarin ze opereren.” – Bert, 80 jaar
